Lời tựa
Xin chào các bạn, trong buổi giao lưu trực tuyến trên Group WhiteHat về chủ đề “GIẢI MÃ CHỨNG CHỈ AN NINH MẠNG” diễn ra gần đây, tôi đã có cơ hội được chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận với rất nhiều các bạn trẻ có cùng đam mê và quan tâm đến lĩnh vực an ninh mạng. Tôi rất ấn tượng với nhiệt huyết và quan tâm của các bạn trẻ, đặc biệt là tinh thần học hỏi của các bạn.
Sự thành công của buổi giao lưu này đã truyền cảm hứng cho tôi để tổng hợp lại những kiến thức và kinh nghiệm của mình trong lĩnh vực an ninh mạng, và chia sẻ cho mọi người thông qua bài viết này. Tôi hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp các bạn trẻ có thêm thông tin và lựa chọn được chứng chỉ an ninh mạng phù hợp với mục tiêu sự nghiệp của mình.
Chứng chỉ an ninh mạng có quan trọng không?
Sự nghiệp của một chuyên gia an ninh mạng đòi hỏi các kỹ năng và kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực an ninh mạng. Các chứng chỉ an ninh mạng là “một cách để chứng minh” cho các nhà tuyển dụng hoặc khách hàng rằng bạn có các kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc trong lĩnh vực này. Dưới đây là một số lợi ích của việc có chứng chỉ đối với sự nghiệp của một chuyên gia an ninh mạng:
- Chứng chỉ an ninh mạng giúp xác nhận kiến thức và kỹ năng của bạn: Các chứng chỉ an ninh mạng được thiết kế để đánh giá và chứng nhận kiến thức và kỹ năng của bạn trong lĩnh vực an ninh mạng. Khi bạn có chứng chỉ, đó là một cách để chứng minh cho nhà tuyển dụng hoặc khách hàng rằng bạn có các kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc trong lĩnh vực này.
- Chứng chỉ an ninh mạng giúp tăng khả năng tiếp cận với cơ hội việc làm: Khi bạn có chứng chỉ an ninh mạng, đó là một cách để tăng khả năng tiếp cận với các cơ hội việc làm trong lĩnh vực an ninh mạng. Nhiều nhà tuyển dụng và doanh nghiệp yêu cầu ứng viên có chứng chỉ để đảm bảo rằng họ có các kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc trong lĩnh vực này.
- Chứng chỉ an ninh mạng giúp tăng thu nhập: Khi bạn có chứng chỉ an ninh mạng, đó là một cách để tăng thu nhập của bạn. Các chứng chỉ an ninh mạng được coi là một chứng chỉ cần thiết để làm việc trong lĩnh vực an ninh mạng, do đó, bạn có thể đòi hỏi mức lương cao hơn và các lợi ích khác từ nhà tuyển dụng hoặc khách hàng.
- Chứng chỉ an ninh mạng giúp tăng độ tin cậy của bạn: Khi bạn có chứng chỉ an ninh mạng, đó là một cách để tăng độ tin cậy của bạn trong lĩnh vực an ninh mạng. Khách hàng và nhà tuyển dụng sẽ cảm thấy an tâm hơn khi làm việc với bạn,
Tuy nhiên trong buổi giao lưu mình thấy các bạn luôn có suy nghĩ là “có chứng chỉ sẽ giúp các bạn có được việc luôn” hay là “điều kiện bắt buộc để kiếm được công việc“. Các bạn lưu ý chứng chỉ chỉ là điểm cộng để chứng minh năng lực, nhà tuyển dụng sẽ đánh giá năng lực thực tế cá nhân của bạn khi phỏng vấn để biết được mức độ phù hợp.
Do đó kiến thức thực tế bạn có được sẽ quan trọng hơn. Tức là chứng chỉ sẽ giúp các bạn mở thêm cánh cửa hay cơ hội mới để tiếp xúc với công việc hay vị trí mới nhưng cái quyết định các bạn có tận dụng tốt cơ hội đó hay không sẽ nằm ở năng lực của bạn.
Nếu các bạn chưa có nền tảng vững chắc thì nên tập trung vào việc bổ sung kiến thức cho mình, nhất là các bạn trẻ nên và tích cực tham gia các kỳ thi CTF. Đạt giải các kỳ thi CTF là dạng chứng minh năng lực sẽ được đánh giá “cao hơn cả” các chứng chỉ khi các bạn bắt đầu đi xin việc, thực tập tại các công ty trong mấy năm đầu mới ra trường.
Một số chứng chỉ an ninh mạng phố biến
Có rất nhiều chứng chỉ an ninh mạng của các nhà cung cấp khác nhau và mỗi chứng chỉ có mục đích và phạm vi áp dụng khác nhau. Dưới đây là một vài chứng chỉ nối tiếng:
- Chứng chỉ CEH (Certified Ethical Hacker): Đây là chứng chỉ được phát hành bởi EC-Council dành cho các chuyên gia an ninh mạng và pentester. Chứng chỉ này cung cấp cho người học kiến thức và kỹ năng để đánh giá, kiểm tra và bảo vệ hệ thống mạng của tổ chức.
- Chứng chỉ OSCP (Offensive Security Certified Professional): Đây là chứng chỉ do công ty OffSec phát hành và là một trong những chứng chỉ quan trọng nhất trong lĩnh vực pentesting và redteam. Chứng chỉ này yêu cầu người học có khả năng tìm lỗ hổng và khai thác hệ thống mạng.
- Chứng chỉ OSWE (Offensive Security Web Expert): Đây là một trong những chứng chỉ nổi tiếng trong lĩnh vực bảo mật thông tin, do công ty đào tạo bảo mật Offensive Security cung cấp. Chứng chỉ này tập trung vào kỹ năng tấn công ứng dụng web, đặc biệt là việc tìm và khai thác lỗ hổng bảo mật trên các ứng dụng web.
- Chứng chỉ CompTIA Security+: Chứng chỉ này là một trong những chứng chỉ an ninh mạng phổ biến nhất và được công nhận rộng rãi trong ngành công nghiệp an ninh mạng. Chứng chỉ này cung cấp cho người học kiến thức cơ bản về bảo mật hệ thống mạng và hướng dẫn về các kỹ thuật chống tấn công.
- Chứng chỉ CISSP (Certified Information Systems Security Professional): Đây là chứng chỉ quản lý an ninh thông tin được phát hành bởi ISC2. Chứng chỉ này cung cấp cho người học các kiến thức về quản lý và bảo mật hệ thống thông tin và được công nhận rộng rãi trong ngành công nghiệp.
- Chứng chỉ CCNA Security (Cisco Certified Network Associate Security): Chứng chỉ này cung cấp cho người học các kỹ năng và kiến thức để đảm bảo an ninh cho các hệ thống mạng sử dụng sản phẩm và công nghệ của Cisco.
- Chứng chỉ SSCP (Systems Security Certified Practitioner): Đây là chứng chỉ do ISC2 phát hành và được công nhận trong ngành an ninh mạng. Chứng chỉ này cung cấp cho người học kiến thức và kỹ năng cơ bản về bảo mật hệ thống mạng.
- Chứng chỉ GCFE (GIAC Certified Forensic Examiner): Chứng chỉ này tập trung vào các kỹ năng cần thiết để thu thập, phân tích và bảo vệ các chứng cứ số trong các cuộc tấn công mạng.
- Chứng chỉ GCFA (GIAC Certified Forensic Analyst): Chứng chỉ này tập trung vào các kỹ năng cần thiết để phát hiện, phân tích và giải quyết các vấn đề liên quan đến các cuộc tấn công mạng và giúp các chuyên gia pháp y xác định những hành vi vi phạm trong hệ thống mạng.
- Chứng chỉ GPEN (GIAC Penetration Tester): Đây là chứng chỉ dành cho những người muốn tìm hiểu và trang bị kiến thức về phát hiện lỗ hổng, tấn công mạng và kiểm tra an ninh của hệ thống.
- Chứng chỉ GWAPT (GIAC Web Application Penetration Tester): Chứng chỉ này tập trung vào các kỹ năng cần thiết để phát hiện, khai thác và kiểm tra an ninh của các ứng dụng web.
Ngoài ra còn rất nhiều chứng chỉ khác phù hợp với các định hướng nghề nghiệp khác nhau và các vị trí khác nhau mà các bạn có thể tham khảo.
Nên lựa chọn chứng chỉ nào?
Ví dụ bạn đang muốn phát triển sự nghiệp là pentester thì OSCP, OSWE, GIAC, GMOB,… có thể là lựa chọn hợp lý hơn CISSP là chứng chỉ dành cho những người có định hướng về quản lý. Lựa chọn chứng chỉ nào phù hợp nhất vẫn phụ thuộc vào mục đích của bạn trong việc học an ninh mạng và sự nghiệp của bạn. Bạn nên cân nhắc các yếu tố sau khi lựa chọn một chứng chỉ để thi:
- Mục tiêu nghề nghiệp: Trước khi chọn chứng chỉ, bạn cần xác định mục tiêu sự nghiệp của mình trong lĩnh vực an ninh mạng. Mục tiêu sự nghiệp của bạn sẽ giúp bạn quyết định chứng chỉ nào phù hợp nhất để thi.
- Kiến thức và kinh nghiệm hiện có: Nếu bạn mới bắt đầu trong lĩnh vực an ninh mạng, bạn có thể cân nhắc chọn chứng chỉ cấp độ cơ bản hoặc chứng chỉ giúp bạn tích lũy thêm kiến thức cơ bản. Nếu bạn đã có kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực an ninh mạng, bạn có thể chọn chứng chỉ ở cấp độ cao hơn để nâng cao kỹ năng của mình.
- Phù hợp với môi trường làm việc: Bạn cần cân nhắc chọn chứng chỉ phù hợp với môi trường làm việc của mình, ví dụ như chứng chỉ liên quan đến đảm bảo an toàn cho môi trường đám mây, nếu bạn đang làm việc trong công ty sử dụng các hệ thống đám mây như google, aws, …
- Phù hợp với ngân sách: Một số chứng chỉ an ninh mạng có chi phí thi và lệ phí đăng ký cao hơn so với các chứng chỉ khác. Bạn nên cân nhắc phù hợp với ngân sách của mình để chọn được chứng chỉ phù hợp.
- Tầm quan trọng của chứng chỉ: Bạn cần cân nhắc chọn chứng chỉ có tầm quan trọng trong ngành an ninh mạng để đảm bảo rằng bạn đang chọn được chứng chỉ được xem là có giá trị và được các nhà tuyển dụng công nhận.
Học tập và ôn thi chứng chỉ như thế nào?
Để học tập và ôn thi chứng chỉ một cách có hiệu quả các bạn cần lưu ý các điều sau:
- Tìm kiếm tài liệu đáng tin cậy và giáo trình phù hợp: Việc tìm kiếm tài liệu và giáo trình phù hợp là điều quan trọng đầu tiên để bắt đầu học tập các chứng chỉ an ninh mạng. Các tài liệu và giáo trình đáng tin cậy giúp bạn hiểu rõ các khái niệm và kỹ thuật trong lĩnh vực an ninh mạng và chuẩn bị tốt cho kỳ thi.
- Lập kế hoạch học tập và ôn thi: Lập kế hoạch học tập và ôn thi là một phần quan trọng trong quá trình đạt được chứng chỉ an ninh mạng. Bạn nên xác định thời gian và lịch trình học tập phù hợp để có thể ôn tập đầy đủ các kỹ thuật và kiến thức cần thiết.
- Tập trung vào các vấn đề cơ bản: Trong quá trình học tập và ôn thi, bạn nên tập trung vào các vấn đề cơ bản và hiểu rõ các khái niệm quan trọng trong lĩnh vực an ninh mạng. Khi hiểu rõ các khái niệm cơ bản, bạn sẽ có nền tảng tốt để áp dụng các kỹ thuật và giải quyết các vấn đề phức tạp.
- Thực hành thường xuyên: Thực hành thường xuyên là một phần quan trọng trong quá trình học tập và ôn thi các chứng chỉ an ninh mạng. Bạn nên tìm kiếm các bài tập thực hành để áp dụng các kiến thức và kỹ thuật đã học vào thực tế. Điều này giúp bạn làm quen với các công cụ và kỹ thuật cần thiết và nâng cao kỹ năng của mình.
- Tham gia các cộng đồng an ninh mạng: Tham gia các cộng đồng an ninh mạng là một cách tốt để tìm kiếm các nguồn tài liệu và kinh nghiệm. Ở Việt Nam, có rất nhiều diễn đàn an ninh mạng nổi tiếng mà bạn có thể tham gia và trao đổi thêm với các chuyên gia có kinh nghiệm.
Kinh nghiệm và mẹo nhỏ để học tập và ôn thi chứng chỉ của tôi:
- Đầu tiên, hãy lên kế hoạch học tập rõ ràng và có thời gian học tập hợp lý. Nên tạo ra một lịch học tập định kỳ, bao gồm các chủ đề và bài tập tương ứng với từng chứng chỉ để đảm bảo rằng bạn đang tiến đến mục tiêu của mình một cách có hệ thống.
- Tiếp theo, đừng quên sử dụng tài nguyên học tập phong phú. Đây bao gồm sách, tài liệu trực tuyến, video hướng dẫn và các khóa học trực tuyến. Bạn có thể tìm thấy các tài nguyên này trên các trang web của các tổ chức chứng chỉ hoặc trên các trang web khác như Coursera, Udemy, hay edX.
- Ngoài ra, hãy tham gia vào các cộng đồng học tập và thảo luận để được chia sẻ kinh nghiệm và nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng. Các cộng đồng như Reddit hoặc các diễn đàn chuyên về an ninh mạng là nơi tuyệt vời để giao lưu và học hỏi từ những người có kinh nghiệm.
- Cuối cùng, đừng quên luyện tập và ôn tập thường xuyên để củng cố kiến thức và kỹ năng của mình. Bạn có thể sử dụng các bài tập và bài kiểm tra mẫu từ các tài liệu học tập hoặc từ các trang web như HackTheBox hoặc TryHackMe để ôn tập và thử thách kỹ năng của mình.
- Tóm lại, việc học tập và đạt được các chứng chỉ an ninh mạng là một quá trình dài và đòi hỏi sự nỗ lực và kiên trì. Tuy nhiên, nếu bạn có một kế hoạch học tập rõ ràng, sử dụng các tài nguyên học tập phù hợp và tham gia vào các cộng đồng học tập, bạn sẽ có cơ hội để phát triển kỹ năng của mình và đạt được sự nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng.
Thách thức và khó khăn khi học tập và luyện thi
Trong quá trình ôn thi bạn sẽ gặp rất nhiều thách thức và khó khăn làm bạn muốn tử bỏ như:
- Quá nhiều tài liệu: Trong lĩnh vực an ninh mạng, tài liệu thường xuyên được cập nhật và rất đa dạng. Điều này có thể khiến cho việc học tập và ôn thi trở nên khó khăn. Để vượt qua thách thức này, tôi khuyên bạn nên sử dụng tài liệu chính thống và chọn các tài liệu phù hợp với chứng chỉ mà bạn muốn thi.
- Không đủ thời gian: Khi bạn đang làm việc trong lĩnh vực an ninh mạng, thời gian là một thách thức lớn khi bạn phải xử lý nhiều vấn đề khác nhau. Để vượt qua thách thức này, bạn cần phải quản lý thời gian của mình tốt hơn. Hãy lên lịch học tập và ôn thi trong thời gian rảnh rỗi và không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để học tập.
- Thiếu kinh nghiệm thực tế: Hầu hết các chứng chỉ an ninh mạng đòi hỏi kiến thức thực tiễn và kinh nghiệm trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh mạng. Nếu bạn thiếu kinh nghiệm, thách thức này có thể khiến bạn cảm thấy khó khăn khi học tập và ôn thi. Để vượt qua thách thức này, hãy tìm kiếm các dự án thực tế hoặc thực tập để tích lũy kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực này.
- Cách thức kiểm tra: Mỗi chứng chỉ có cách thức kiểm tra khác nhau, từ bài kiểm tra trực tuyến đến kiểm tra trong phòng thi. Nếu bạn không quen với cách thức kiểm tra của chứng chỉ, điều này có thể là một thách thức lớn. Để vượt qua thách thức này, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu kỹ cách thức kiểm tra của chứng chỉ trước khi bắt đầu học tập và ôn thi.
- Áp lực và stress: Khi học tập và ôn thi chứng chỉ, áp lực và stress là điều thường xuyên diễn ra, có thể khiến bạn mệt mỏi và muốn từ bỏ.
Để vượt qua các thách thức và khó khăn khi học tập và ôn thi chứng chỉ, tôi muốn chia sẻ một số lời khuyên dựa trên kinh nghiệm của mình.
- Thứ nhất, bạn nên lập kế hoạch học tập và ôn thi cụ thể. Điều này giúp bạn có được cái nhìn tổng thể về mục tiêu của mình và đưa ra kế hoạch hợp lý để đạt được mục tiêu đó. Lập kế hoạch bao gồm việc xác định mục tiêu của bạn, xác định các bài học cần học, lựa chọn các tài liệu học tập phù hợp và thiết lập thời gian học tập.
- Thứ hai, tập trung vào việc hiểu rõ các khái niệm cơ bản. Điều này giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc và dễ dàng áp dụng các kiến thức vào thực tế. Bạn cần dành nhiều thời gian để nghiên cứu các khái niệm cơ bản, đọc tài liệu học tập, xem video hướng dẫn và thực hành trên các bài tập.
- Thứ ba, tìm kiếm tài liệu học tập phù hợp. Có rất nhiều tài liệu học tập khác nhau, bao gồm sách, bài giảng, video hướng dẫn và các khóa học trực tuyến. Bạn nên lựa chọn tài liệu học tập phù hợp với trình độ của mình và phương pháp học tập của mình. Nếu có thể, bạn nên tìm kiếm các tài liệu được giới thiệu bởi những người đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực an ninh mạng.
- Thứ tư, thực hành thường xuyên. Thực hành giúp bạn làm quen với các kỹ năng thực tế và củng cố kiến thức đã học. Bạn có thể thực hành trên các bài tập và dự án thực tế hoặc tham gia vào các trò chơi giả lập để trải nghiệm tình huống thực tế. Bạn cũng có thể tìm kiếm các hội thảo, khóa đào tạo hoặc các cuộc thi liên quan đến an ninh mạng để thực hành và cải thiện kỹ năng của mình.
Tổng kết
Khi đánh giá và lựa chọn chứng chỉ an ninh mạng phù hợp, việc xác định vai trò nghề nghiệp của bạn là rất quan trọng. Mỗi chứng chỉ có thể phù hợp với một loại công việc an ninh mạng cụ thể và có thể yêu cầu một mức độ kinh nghiệm và kiến thức khác nhau.
Việc có một chứng chỉ an ninh mạng giúp cải thiện kỹ năng của bạn và nâng cao khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực an ninh mạng, đồng thời có thể giúp bạn có được những cơ hội việc làm tốt hơn và thu nhập cao hơn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chứng chỉ chỉ là một phần của quá trình học tập và cải thiện kỹ năng. Ngoài việc đạt được chứng chỉ, việc tiếp tục học tập và cập nhật kiến thức mới là rất quan trọng trong việc giữ vững và nâng cao chất lượng và kỹ năng trong lĩnh vực an ninh mạng.
Tóm lại, việc lựa chọn chứng chỉ an ninh mạng phù hợp là một quá trình quan trọng và đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu bạn đã đưa ra được quyết định và chuẩn bị cho chứng chỉ của riêng mình, chúc mừng bạn đã bước đầu trên con đường chuyên nghiệp của một chuyên gia an ninh mạng.
Trích: M4cus – BQT diễn đàn WhiteHat, cộng đồng an ninh mạng lớn nhất VN
